De trilogie 2018-2019-2020 in Bordeaux
Wijnrecensenten hebben het over de grote trilogie van de drie oogstjaren 2018, 2019 en 2020 in Bordeaux. Het is het resultaat van gedrevenheid en ambitie door de wijnboeren in Bordeaux op elk mogelijk vlak. We beschrijven hoe verschillende factoren ervoor zorgen dat Bordeaux in drie oogstjaren achter elkaar geweldige wijnen heeft kunnen maken.
- Drie uitzonderlijk goede oogstjaren
- Klimaatverandering: rijpere druiven én vele uitdagingen
- Optimaal het terroir benutten: wijnen die steeds meer hun oorsprong tonen
- Vakmanschap: wijngaardbeheer en vinificatie tot in perfectie volleerd
- Stilistische volwassenheid: de balans is gevonden
- Biologisch(-dynamische) wijnbouw tilt de kwaliteit naar een hoger niveau
- Conclusie: uitstekende wijnen in 2018, 2019 en 2020 door grenzeloze ambitie
Foto: Diverse flessen met vatmonsters Bordeaux 2020. © POOT Agenturen
Drie uitzonderlijk goede oogstjaren
Jaargang 2018 wordt met groot enthousiasme aangekondigd. De wijnen worden geroemd om hun geconcentreerde, flamboyante karakter. Jaargang 2019 komt ‘en primeur’ uit tijdens de coronapandemie. Wijnrecensenten proeven de vatmonsters voor het eerst vanuit huis in plaats van op locatie in Bordeaux: het deert niet, want de recensenten zijn zeer positief, vooral over de frisheid, elegantie en balans. Jaargang 2020 is iets minder consistent aan de onderkant, maar biedt wederom zeer veel fantastische wijnen en wordt gekenmerkt door wijnen met klassiekere tanninestructuren en alcoholpercentages.
Tijdens de en primeur-campagne van 2020 wordt al snel – door de Bordelais én de wijnrecensenten – gesproken over het derde uitzonderlijk goede oogstjaar op rij in Bordeaux. De trilogie van 2018, 2019 en 2020 is geboren.
“In fact, 2020 is the third outstanding vintage in a row for Bordeaux and marks perhaps the first time the region has experienced such a high-quality trilogy of superlative years.” - James Suckling
Klimaatverandering: rijpere druiven én vele uitdagingen
Klimaatverandering in Bordeaux is een realiteit. Het warmere klimaat maakt het tegenwoordig makkelijker om druiven goed rijp te krijgen in Bordeaux. Was het vroeger sterk afhankelijk van het weer of laatrijpende druiven als Cabernet Sauvignon en Petit Verdot goed rijp zouden worden, nu is daar veel meer zekerheid over.
Het warmere klimaat is op dit moment gunstig voor het rijpen van de druiven, maar toch moeten de wijnboeren van Bordeaux alle krediet krijgen voor hun succesvolle resultaten. De klimaatverandering brengt namelijk veel uitdagingen met zich mee die de kwaliteit van de wijnen beïnvloeden. Zo ligt het gevaar van overrijpe druiven met overdadige alcoholpercentages of afgevlakte zuren op de loer. Dat vraagt om ander wijngaardbeheer en andere vinificatiemethodes – meer daarover verder in dit artikel.
De klimaatverandering vraagt ook om het herzien van keuzes in de druivenaanplant. We zien in de drie oogstjaren het aandeel Merlot iets afnemen in blends. Merlot wordt op sommige plekken bijna te makkelijk rijp. Cabernet Franc komt vaker voor in de wijnen van de rechteroever. De percentages Cabernet Sauvignon stijgen: de druif wordt nu zelfs beetje bij beetje geïntroduceerd op de rechteroever. Weinig gebruikte druiven als Petit Verdot, Malbec en Carménère stijgen voortdurend in aanplant en in blendaandeel, iets wat in het meest recente oogstjaar 2020 duidelijk zichtbaar begint te worden. Zo voegt Château d’Issan in Margaux in oogstjaar 2020 voor het eerst Malbec, Cabernet Franc en Petit Verdot toe aan de gebruikelijke blend van Cabernet Sauvignon en Merlot.
Foto: Château d'Issan 2020. © POOT Agenturen
En toch blijft voortdurende flexibiliteit nodig. In 2020 zorgde neerslag op een ongunstig moment ervoor dat Cabernet Sauvignon in sommige percelen niet de optimale rijpheid behaalde, waardoor sommige wijnhuizen op de rechteroever opeens toch meer Merlot moesten gebruiken in hun blend.
Optimaal het terroir benutten: wijnen die steeds meer hun oorsprong tonen
In Bordeaux is terroirwijn beschreven we waarom wijnen uit Bordeaux absoluut als terroirwijn gezien kunnen worden. Dat is de laatste jaren steeds meer merkbaar in de wijnen. Terroir was altijd belangrijk in Bordeaux, maar recent is er zonder twijfel een hernieuwde interesse in terroir.
Hoewel de druivenaanplant van Merlot algemeen af begint te nemen, gebeurt in Saint-Estèphe juist het tegenovergestelde. De huidige kennis over het terroir laat zien dat Merlot het daar juist heel goed doet op de koelere, zanderige kleibodems. In delen van Saint-Estèphe blijkt Merlot daarom een geschikte keuze te zijn. Merlot in combinatie met het terroir van Saint-Estèphe zorgt voor zachtere tannine.
Wellicht het meest sprekende voorbeeld van terroir is het kalkstenen plateau (en de direct aangrenzende, kalkrijke heuvels) van Saint-Émilion in oogstjaar 2020. Veel wijnhuizen met wijngaarden in dit terroir hebben wijnen afgeleverd die bij het proeven zeer duidelijk hun oorsprong prijs geven. Angélus, Beau-Séjour Becot, Clos Fourtet, Laroque, Trotte Vieille zijn slechts enkele van de treffende voorbeelden. We verwijzen u graag naar onze proefnotities van Saint-Émilion 2020. Al deze wijnen hebben een overtuigende energie en bijzonder frisse tanninestructuur die voortkomt uit de kalkstenen bodem. Het is het resultaat van de eigenschappen van het oogstjaar in combinatie met een grote kennis en kunde van de wijnmakers. Zij maakten de juiste keuzes en gaven het terroir steevast voorrang in het vinificatieproces.
Foto: De uitgehouwen grotten in de hellingen van het kalksteenplateau van Saint-Émilion, zoals bijvoorbeeld hier bij Château Laroque, laten heel goed het kalksteenterroir zien dat de regio kenmerkt. Wijnen uit dit terroir hebben een overtuigende energie en bijzonder frisse tanninestructuur die voortkomt uit de kalkstenen bodem. In 2020 kwamen deze kwaliteit sterk tot uiting. © Gunther Vicente / Château Laroque
Vakmanschap: wijngaardbeheer en vinificatie tot in perfectie volleerd
Hierboven beschreven we al hoe wijnmakers anno nu over een zeer grote flexibiliteit moeten beschikken, nu klimaatverandering voor onverwachte weersomstandigheden zorgt. Het arsenaal aan kennis dat de wijnmakers hebben opgebouwd de afgelopen jaren is gelukkig zeer groot. De oogstjaren 2003 en 2018 vormen goede voorbeelden om dit te illustreren. 2018 was het warmste jaar sinds 2003 in Bordeaux. Overrompeld door het warme 2003 maakten diverse wijnhuizen toen ongebalanceerde wijnen met overrijpe tonen en lage zuren. In 2018 kregen de wijnmakers weer te maken met een soortgelijk heet oogstjaar. Als de kennis had ontbroken, dan waren de wijnen van 2018 heel anders uitgepakt. Maar met de huidige kennis hebben wijnmakers fantastische wijnen gemaakt. De wijnen zijn zonder twijfel het product van een warm jaar: bovengemiddeld gul, genereus en rijk. En toch zijn het uiterst gebalanceerde wijnen, waarbij zelfs de hoge alcoholpercentages in de meeste gevallen niet storend overkomen. In 2018 plukten de meeste wijnboeren hun druiven per perceel op het perfecte moment en waren de vinificatiemethodes zorgvuldig. De druiven waren klein en de dikke schillen hadden meer tannine. Door strenge selectie, minder overpompen, minder extractie, lagere vergistingstemperaturen, zachter persen en minder nieuw hout is een spectaculair resultaat afgeleverd.
Stilistische volwassenheid: de balans is gevonden
2018, 2019 en 2020 zijn alle drie zeer verschillende oogstjaren met zeer verschillende karakters. Wat de drie oogstjaren verbindt is de hoge kwaliteit en de balans die de wijnen bezitten. De wijnen vormen het gulden midden van de stilistische veranderingen die Bordeaux heeft meegemaakt de afgelopen vijftig jaar. Alle kwalitatieve vooruitgangen die zijn geïntroduceerd sinds de jaren ’80 zijn gebleven. Excessieve stilistische kenmerken, zoals te veel nieuw hout, overmatige extractie of te veel rijpheid zijn gedag gezegd. De wijnen hebben daardoor het herkenbare, klassieke karakter van Bordeaux hervonden. Maar dan zonder de soms te weinig rijpe, groene tonen van vroeger. Stijl is in de meeste gevallen niet de leidende factor: wijngaardbeheer en vinificatie staan volledig in dienst van absolute kwaliteit.
Biologisch(-dynamische) wijnbouw tilt de kwaliteit naar een hoger niveau
Tot slot vormt de opkomst van biologisch(-dynamische) wijnbouw zeker een factor in kwalitatieve verbetering. De wijnhuizen die een conversie doormaken lijken steevast geleidelijk een hogere kwaliteit af te leveren sinds de conversie. De wijnen uit biologisch-dynamisch bewerkte wijngaarden hebben bovendien minder last van stijgende alcoholpercentages en lagere zuren, waardoor zij beter hun balans behouden.
Conclusie: uitstekende wijnen in 2018, 2019 en 2020 door grenzeloze ambitie
Onze conclusie is dat 2018, 2019 en 2020 van uitstekende kwaliteit zijn door een grenzeloze ambitie van veel wijnhuizen in Bordeaux op alle mogelijke fronten. Wijnhuizen gaan op de juiste manier om met klimaatverandering en beoordelen de weersomstandigheden op de best mogelijke wijze. In het wijngaardbeheer worden de juiste keuzes gemaakt in relatie tot het terroir. Het besef dat gezonde wijnstokken kwaliteit leveren is groter dan ooit en daarbij wordt dan ook steeds vaker voor biologisch(-dynamische) wijnbouw gekozen. De vinificatie is uiterst afgewogen en staat in dienst van de hoge kwaliteit druiven, zonder daarbij gedomineerd te worden door stijl. Al deze factoren zorgen ervoor dat de hoogst mogelijke kwaliteit druiven worden vertaald naar wijnen van wereldklasse.