Barolo: herkomstgebieden en wijnwetgeving
Barolo dankt zijn stijl mede aan de politieke en culturele invloeden op Piemonte. Daarnaast heeft het ontstaan van de Italiaanse DOC-wijnwetgeving in 1963 ervoor gezorgd dat er regels zijn voor het maken van een Barolo.
Herkomstbenamingen
Italië heeft een wijnwetgeving gebaseerd op drie grote pijlers:
- IGP (Indicazione Geografica Protetta): wordt veelal gebruikt als een wijn uit een bepaald gebied niet voldoet aan de DOC-wetgeving. Bijvoorbeeld als er druivenrassen worden gebruikt die niet binnen de oorspronkelijke herkomstbescherming vallen.
- DOC (Denominazione Origine Controllata): wordt gebruikt om een wijn te kenmerken met typische kenmerken voor het gebied en die voldoet aan een strengere wetgeving ten aanzien van opbrengsten en alcoholpercentages.
- DOCG (Denominazione Origine Controllata e Garantita): een nog striktere classificatie, in het leven geroepen omdat de DOC-classificatie volgens veel Italianen te ruim omschreven was.
Piemonte telt 17 DOCG-wijnen (van de in totaal 77) en 42 DOC-wijnen (van de in totaal 331). Daarmee telt Piemonte de meeste herkomstbenamingen van Italië, gebaseerd op de hoogste classificaties. Hierbij moet worden opgemerkt dat kwaliteit niet alleen gemeten kan worden aan de hand van herkomstbenamingen. Het zegt meer iets over de authenticiteit en een waarborging van kwaliteit van authentieke producten, die kenmerkend zijn voor de regio waar ze vandaan komen.
De DOCG Barolo
Barolo werd in 1966 tot DOC benoemd, waarmee landelijke erkenning kwam voor de kwaliteit die er geproduceerd werd. In 1980 kreeg het de status van DOCG, waarmee de regelgeving nog strenger werd afgebakend en Barolo behoorde tot de eerste DOCG’s van Italië. In feite betekent dat voor Barolo het volgende:
- Druivenras: 100% Nebbiolo
- Maximale productie per hectare: 54 hectoliter per hectare of 7.200 flessen wijn per hectare
- Minimale rijping: 38 maanden, gerekend vanaf 1 november, waarvan 18 maanden in (grote of kleine, nieuwe of oudere) eikenhouten vaten. Voor de Riserva geldt een rijping van ten minste 5 jaar, gerekend vanaf 1 november.
- Minimum alcoholpercentage: 13%
- Minimale zuurgraad: 4,5 gram per liter
Menzioni Geografiche Aggiuntive
Het herkomstgebied Barolo DOCG is een lappendeken van wijngaarden, macro- en microklimaten, verschillende bodemsoorten en familiebedrijven. In totaal zijn er 241 wijnhuizen gevestigd.
Het DOCG-gebied van Barolo telt 11 comunes (gemeenten), die op hun beurt weer zijn verdeeld zijn in 170 cru’s. Officieel heten de cru’s Menzioni Geografiche Aggiuntive (MGA’s). Het zijn kleine wijnpercelen met een zeer eigen terroirexpressie. De MGA’s vormen geen hiërarchische classificatie, wel een geografische afbakening. Lees hier meer over totstandkoming van de MGA’s en alternatieve classificaties die door anderen zijn voorgesteld.
Vigne
Er bestaan ook nog 60 geregistreerde single vineyards: de Vigne Rivendicate, oftewel een klein deel van een cru. Hiermee is Barolo samen met Bourgogne het meest op terroir toegespitste wijngebied ter wereld op dit moment. Deze gelaagdheid is goed te zien in de afbeelding hieronder.
Wetgeving op etiketten
Als toevoeging op de wetgeving is de naam van een comune of cru op het etiket toegestaan, als de wijn geheel afkomstig is uit één van de 11 comunes of uit één van de cru’s.
Als er gebruik wordt gemaakt van een top-perceel van een cru met nog uniekere terroireigenschappen, dan heeft dat deel van de cru vaak nog een eigen subnaam. Deze wordt vaak aangeduid met Vigna, bijvoorbeeld Barolo Bussia Vigna Colonnello, zoals bij Aldo Conterno. Het gaat dan om een single vineyard in de cru Bussia uit het dorp Monforte d’Alba.
