Bordeaux: zichtbaarder door wijntoerisme
Bordeaux heeft zich de afgelopen jaren succesvol getransformeerd tot een wijnregio die niet alleen prachtige wijnen voortbrengt, maar ook op het gebied van wijntoerisme zeer interessant is. Wie de wijnregio Bordeaux bezoekt, ziet een wijnregio die zichtbaar en open is naar het publiek.
- De opkomst van Bordeaux als toeristische hotspot
- Cité du Vin: succesvol wijnmuseum in Bordeaux
- Architectonische topwerken tussen de wijngaarden
- Unieke ervaringen en belevingen in de wijngaarden en wijnkelders
De opkomst van Bordeaux als toeristische hotspot
Bordeaux was nog niet heel lang geleden een vrij gesloten wijnregio, waar je als bezoeker niet heel makkelijk op bezoek kon bij een château. Daar is de afgelopen jaren veel verandering in gekomen. Er was natuurlijk al de tweejaarlijkse beurs VinExpo die sinds 1981 bezoekers uit de professionele wijnsector naar de regio trekt. Maar pas na de eeuwwisseling zijn pas echt grote veranderingen gaande. Wijnhuizen zijn hun deuren gaan openstellen aan bezoekers. Om op te vallen hebben verschillende châteaux opvallende nieuwe wijnkelders laten ontwerpen door beroemde architecten. Anderen zoeken het in belevingen, zoals bijzondere proeverijen, privédiners en unieke tours.
Het wijntoerisme in Frankrijk is de afgelopen tien jaar met 50% gestegen. Van de 10 miljoen wijntoeristen in Frankrijk elk jaar, komen er 6,8 miljoen naar de regio van Bordeaux. Tegenwoordig zijn zo’n 500 châteaux in Bordeaux het hele jaar voor bezoekers geopend en worden er gemiddeld 40 wijntours per week georganiseerd. Dan zijn er nog evenementen als de Marathon du Médoc, die langs 50 wijnhuizen leidt met proefgelegenheden onderweg, en het Bordeaux Wine Festival.
Foto links: De tweejaarlijkse wijnbeurs VinExpo in Bordeaux. © Borie-Manoux
Foto rechts: De Marathon du Médoc leidt door de wijngaarden van de Médoc. © Marathon du Médoc / Yves Mainguy (bron)
Cité du Vin: succesvol wijnmuseum in Bordeaux
In 2016 wordt het nieuwe Cité du Vin in het stadscentrum van Bordeaux geopend. Deze ‘eye-catcher’ is ontworpen door architecten Anouk Legendre en Nicholas Desmazières van XTU Agency. Door het opvallende design bereikt het nieuws over het museum direct wijnliefhebbers, toeristen en architectuurliefhebbers over de hele wereld. Het Cité du Vin is een allesomvattend museum op het gebied van wijn. Van historie, tot werk in de wijngaard en wijnkelder tot cultureel gebruik van wijn, alles komt voorbij. Het museum werkt met innovatieve technologie zoals gigantische videoprojecties. In het museum zitten bovendien meerdere restaurants en er is een indrukwekkende wijnkelder/-winkel. Bezoekers kunnen in het museum ook terecht voor proeverijen.
Het museum is een belangrijke stap in het (opnieuw) op de kaart zetten van Bordeaux als één van de wijnhoofdsteden van de wereld. Met het museum stelt Bordeaux zich op het gebied van wijn open aan een groter en breder publiek als ooit tevoren. Een belangrijke en succesvolle keuze is die van het belichten van de gehele wijnwereld waar Bordeaux een onderdeel van is, in plaats van enkel een museum over wijn in Bordeaux te zijn. Op deze manier spreekt het museum tot een veel grotere verbeelding en fungeert het als een uitnodiging om juist verder te verdiepen in de wijnen van Bordeaux.
Foto: het wijnmuseum Cité du Vin in Bordeaux werd in 2016 geopend. © Anaka / XTU architects / Cité du Vin
Architectonische topwerken tussen de wijngaarden
Niet alleen het Cité du Vin heeft de architectuurtroef succesvol gespeeld. Ook diverse châteaux hebben samen met beroemde architecten nieuwe wijnkelders gebouwd, waarvan de foto’s de wereld rond gaan en (wijn)toeristen maar al te graag naar komen kijken. We lichten een aantal bijzondere voorbeelden uit.
Château Faugères
Toen de Zwitserse ondernemer Silvio Denz in 2005 Château Faugères in Saint-Émilion kocht, besloot hij dat er een geheel nieuwe wijnkelder moest komen. Hij zocht contact met de beroemde Zwitserse architect Mario Botta. Die liet zich inspireren door het 18e-eeuwse klooster op het landgoed. Hij ontwierp een gebouw dat vaak wordt omschreven als ‘wijnkathedraal’, een term die volledig te begrijpen is wanneer je het gebouw ’s avonds aanschouwt en de verlichting door de ramen ziet schijnen. Het gebouw, dat in 2009 werd opgeleverd, ligt deels verdiept in de wijngaard en heeft een hoge toren die zich opent richting het landschap. Het gebouw heeft een zeer moderne uitstraling en vormt dan ook een contrast met de vaak bescheiden wijnhuizen in Saint-Émilion. Dit is zonder twijfel één van de meest opvallende gebouwen in heel Bordeaux. Het onderschrijft de opmars van Château Faugères, dat inmiddels tot de gevestigde namen van Saint-Émilion behoort.
Foto: de 'wijnkathedraal' van Château Faugères in Saint-Émilion. © Château Faugères | zie fotocredits in bronvermelding
Château Pedesclaux
Net als Château Faugères hoort de nieuwe wijnkelder van Château Pédesclaux in Pauillac bij de meest moderne ontwerpen van Bordeaux. Pédesclaux opende in 2014 een door architect Jean-Michel Wilmotte ontworpen gebouw. Eén deel laat zich het beste omschrijven als een grote glazen box, die voor het oorspronkelijke château is geplaatst, waardoor een spannende wisselwerking tussen oude en nieuwe architectuur ontstaat. Daarnaast is een geheel nieuwe wijnkelder gebouwd, die opvalt door z’n uiterst moderne look met veel glas en donker staal. De nieuwe aanblik ging hand in hand met de introductie van nieuwe keldertechnologie en verbeterd wijngaardmanagement. Het moderne gebouw kan dan ook gezien worden als de markering van een nieuw hoofdstuk in het bestaan van Château Pédesclaux.
Foto's: de moderne, glazen gevel voor het oude gebouw van Château Pédesclaux en de nieuwe wijnkelder. Foto's exterieur: © Rodolphe Escher. Foto interieur: © ANAKA.
Château Margaux
Château Margaux zocht naar een uitbreiding van de wijnkelder. Een uitdaging, want het château heeft één van de bekendste gevels van heel Bordeaux. De beroemde architect Norman Foster ontwierp voor Château Margaux een nieuwe wijnkelder die in al zijn eenvoud en elegantie naadloos aansluit op de bestaande, iconische façade. Het dak volgt het ontwerp van het bestaande château. Het is Château Margaux gelukt op een hele sierlijke en elegante wijze vernieuwing aan te brengen en het oude in ere te houden.
Foto's: de elegante, nieuwe wijnkelder van Château Margaux. © Saison d'Or
Château Beychevelle
Château Beychevelle in Saint-Julien opent in 2016 een nieuwe wijnkelder die zijn inspiratie haalt uit de nautische historie van het wijnhuis. In de zestiende eeuw moesten alle schepen die het landgoed passeerden hun zeilen laten zakken ter ere van de toenmalige eigenaar Duc d’Epernon. Het verhaal gaat dat Beychevelle zijn naam te danken heeft aan de Franse term voor het zakken van de zeilen: ‘baisse la voile’. Het nieuwe ontwerp van architect Arnaud Boulain brengt een eerbetoon aan deze historie. Zo is er een indrukwekkend glooiend dak dat aan golven en zeilen doet denken, zijn er houten ‘masten’ en talloze verwijzingen naar schepen. De nieuwe kelder neemt de bezoekers mee in de historie van het wijnhuis, terwijl het vooruit kijkt.
Nog meer voorbeelden van architectuur en wijn
Er zijn talloze andere voorbeelden van noemenswaardige architectuur in Bordeaux. Architect Philippe Starck maakte een bijzondere, nieuwe wijnkelder voor Les Carmes Haut-Brion in Pessac-Léognan, die grotendeels verscholen ligt onder het landschap. De entree is zeer markant: een metalen wand verschijnt uit een waterbassin en brengt de bezoeker naar de kelders van het gebouw. Architect Christian de Portzamparc ontwierp de nieuwe wijnkelder van Château Cheval Blanc in Saint-Émilion. Voor het oude châteaux werd een groot golvend gebouw van wit beton gemaakt met daarbovenop een grote tuin. Het is één van de grootste, maar ook één van de sierlijkste gebouwen van Bordeaux. Château Marquis d’Alesme in Margaux is in eigendom van de Perrodo-Samani-familie die Frans-Chinese wortels heeft. Het interieur van de nieuwe wijnkelder uit 2016 speelt hier ook op in. Zo zijn er weefmotieven in het plafond die verwijzen naar de Verboden Stad in Beijing en zijn de kelders verbonden door ‘maanpoorten’ die voorkomen in de Chinese tuinarchitectuur. Château La Dominique in Saint-Émilion kreeg in 2012 een opvallende, glimmende Bordeaux-rode wijnkelder, ontworpen door Jean Nouvel. Inmiddels beroemd is het op het dak gevestigde restaurant La Terrasse Rouge, dat beschikt over een kunstwerk van duizenden rode kiezels, die doen denken aan net geoogste druiven.
Foto links: Château La Dominique kreeg in 2012 een opvallende, glimmende Bordeaux-rode wijnkelder, ontworpen door Jean Nouvel. © Guy Charneau / Château La Dominique
Foto rechts: op het dak ligt een kunstwerk met duizenden rode kiezels, die doen denken aan net geoogste druiven. © Château La Dominique
Unieke ervaringen en belevingen in de wijngaarden en wijnkelders
Andere châteaux hebben hun zichtbaarheid vergoot of een nieuwe, diepere connectie met hun doelgroep gekregen door het aanbieden van ervaringen en belevingen in uiteenlopende vormen.
Veel wijnhuizen bieden tegenwoordig een tour aan door de kelders. Bij sommige wijnhuizen kun je daarnaast ook de wijngaarden bezoeken. Sommige châteaux hebben creatieve manieren daarvoor gevonden. Bij Château Pontet-Canet in Pauillac en Château Angludet in Margaux kun je onder begeleiding met een golfkar de wijngaarden bezoeken. Bij Château Troplong-Mondot in Saint-Émilion wordt je met een Land Rover door de wijngaarden rondgeleid. Bij Château Marquis de Terme in Margaux gaat het er rustiger aan toe: daar stap je op de fiets (en kun je vervolgens eten in het restaurant van het wijnhuis terwijl je naar de wijngaarden kijkt).
Uniek in z’n soort zijn de actieve tours die je bij Château de Rayne Vigneau in Sauternes kunt boeken. Hier kun je onder begeleiding van een instructeur een 12 meter hoge boom inklimmen om boven vanaf een plateau van een fles Rayne Vigneau te genieten met uitzicht over de wijngaarden. Daarnaast kun je per pony door de wijngaard rijden, sportactiviteiten met wijnproeven combineren, of uit een escape room ontsnappen. Het zijn slimme manieren om een breder publiek in aanraking te brengen met de wijnen van Sauternes. Wie het rustig aan wil doen, kan iets verderop langs gaan bij Château de Myrat, waar pauwen over het landgoed lopen.
Foto's: Château de Rayne Vigneau is één van de meest inventieve châteaux op het gebied van wijntoerisme. © Château de Rayne Vigneau
Op Château Marquis de Terme in Margaux kunnen bezoekers zelf wijn blenden om de eigenschappen van de verschillende druivensoorten en wijnen te ontdekken. Bijzonder is de kindvriendelijke aanpak, waar kinderen verschillende druivensappen kunnen proeven, terwijl hun ouders wijn proeven.
Wijn en eten vormen een gouden huwelijk. Geen wonder dat veel wijnhuizen op deze combinatie inspelen. Bij Château Coutet in Barsac krijg je niet alleen de edelzoete wijnen te proeven, maar ook drie soorten gelei, gemaakt van de druivensoorten Sémillon, Sauvignon Blanc en Muscadelle. Bij Château Desmirail in Margaux kun je de wijnen proeven in combinatie met verschillende kazen, of juist door middel van een geurenspel de wijn ontdekken.
Foto links: proeverij op Château Coutet met mede-eigenaar Philippe Baly en wijnmaker Laurier Girardot. © Mathieu Anglada, Saison d'Or
Foto rechts: gelei van druivensoorten proeven als onderdeel van een proeverij bij Château Coutet in Barsac. © Bordeaux Travel Guide / Jennifer Dombrowski (bron)
Château Lafaurie-Peyraguey is één van de mooiste voorbeelden van het verbinden van de wijn van Bordeaux aan gastronomie. Het wijnhuis is eigendom van Silvio Denz (hierboven al beschreven vanwege de opvallende architectuur van Château Faugères). Hij opende in 2018 het nieuwe luxe hotel-restaurant Lalique, dat uitkijkt over de wijngaarden. In het restaurant worden spectaculaire gerechten gecombineerd met verschillende wijnen en jaargangen Lafaurie-Peyraguey. Het is een prachtig voorbeeld van hoe wijnen in een nieuw daglicht bekeken kunnen worden. In plaats van enkel bij of na het dessert wordt de edelzoete Sauternes in dit restaurant heel veelzijdig ingezet, zoals bij hartige gerechten of zelfs als onderdeel van een aperitiefcocktail. Het restaurant ontving al heel snel een verdiende Michelinster.
Foto's: in restaurant Lalique worden spectaculaire gerechten gecombineerd met verschillende wijnen en jaargangen Château Lafaurie-Peyraguey. Foto's links en rechts: © Anne-Emmanuelle Thion. Foto midden: © Agi Simmoes / Reto Guntli
Een belangrijk aspect van veel wijnhuisbezoeken is de persoonlijke beleving die je als bezoeker ervaart op het château. Die beleving is wellicht het meest intens als de beleving op zijn persoonlijkst en intiemst is. Bij sommige châteaux krijg je dan ook een beleving op maat. Bij Château Haut-Bailly in Pessac-Léognan kunnen bezoekers ‘La Table Privée’ boeken. Chef Jean-Charles Poinsot kookt in het château privé voor de bezoekers, waarbij de gangen uiteraard worden begeleid door de wijnen van Haut-Bailly.
Foto's: bij Château Haut-Bailly kunnen bezoekers privé dineren. © Château Haut-Bailly
Een andere ervaring die de bezoeker zeer dicht bij het château brengt is een overnachting op (het landgoed van) het château. Zo kun je bijvoorbeeld overnachten in één van de vijf verblijven in het gerenoveerde klooster van Château Beauregard in Pomerol of in een twee-slaapkamer-appartement midden in de wijngaarden van Château Troplong-Mondot in Saint-Émilion. Bij Château Smith Haut Lafitte in Pessac-Léognan kun je niet alleen overnachten, maar de belevenis compleet maken met een bezoek aan de luxe spa en het 2-Michelinsterrenrestaurant Le Grand'Vigne.