De wijngeschiedenis van Piemonte
Piemonte, dat in zijn geheel op de UNESCO-werelderfgoedlijst staat, ademt in alles Italië. Toch is pas twee eeuwen geleden de basis gelegd van het Italiaanse Piemonte zoals we dat nu kennen.
De Middeleeuwen: Piemonte als onderdeel van het hertogdom Savoye
Niet zozeer de Romeinen, maar met name de Fransen hadden invloed op het huidige Piemonte. Tot de eenwording van Italië in 1870 behoort Piemonte achtereenvolgens tot het hertogdom van Savoye en het rijk van Napoleon. In Piemonte wappert dan ook nog steeds de uit de Savoye-tijd afkomstige rode vlag met wit kruis en vindt men deze ook op de flessen Asti Spumante uit de regio. Daarnaast wordt Piemonte vaak het Bourgogne van Frankrijk genoemd, met zijn glooiende landschap, terroirwijnen en gastronomische specialiteiten zoals kazen en truffels, of je die nu vindt op een boerenmarkt of in een luxe restaurant.
De 19e eeuw: Franse kijk op wijn maken
De basis van het gastronomische Piemonte ontstaat aan het begin van de 19e eeuw in de tijd van Carlo Tancredi Falletti, een francofiel, getrouwd met de Franse hertogin Juliette Colbert de Maulévrier. Hij wordt onder toeziend oog van Napoleon burgemeester van Turijn en Markies van Barolo. Zijn paleis staat in het plaatsje Barolo, maar de familie Falletti wijkt al snel uit naar het Palazzo di Barolo in Turijn. Er komen vele politici, schrijvers en muzikanten over de vloer, waaronder Wolfgang Amadeus Mozart, die onder geamuseerd drinkgelag zijn stukken speelt op de voorloper van de piano. Toch wordt er in die tijd nog niet de Barolo gedronken zoals wij die nu kennen. Aan het eind van de 17e eeuw zijn het met name Franse wijn en de lokale vermout die bekend zijn in Turijn en omstreken.
Juliette Colbert moedigde wijnbouw sterk aan rondom het stadje Barolo. In de jaren 1830-1840 huurt ze samen met Benso Cavour, de toenmalige burgermeester van Grinzane, twee heren in die eerder de wijnbouw op haar wijndomein hebben aangepast naar Franse maatstaven. Het zijn de Fransman Louis Oudart uit de regio Champagne en de Italiaanse oenoloog Paolo Francesco Staglieno, die als grondlegger van de droge Nebbiolo wordt beschouwd. De wijngaard die naar deze Franse ideeën van Oudart werd ingericht heette destijds Monte della Guardia (beschermheuvel). Tegenwoordig gaat deze wijngaard in Castiglione Falletto door het leven onder de naam Bricco Boschis, de cru in handen van Cavallotto. Hier ligt de basis van de vaak ook in Barolo geopperde uitspraak koning van de wijn en wijn voor de koningen…
De jaren ’60 tot nu: wijnrevolutie en innovatie
De jaren ’60 en ’70 kenmerken zich door innovaties en nieuwe inzichten in de Piemontese wijnbouw. Onder leiding van een aantal jonge wijnmakers ontstaat er een nieuw tijdperk in Barolo, waarbij traditionele wijnbouw en vinificatiemethoden bij een aantal wijnhuizen plaats maken voor modernere productiemethoden. De introductie van nieuw Frans barrique is één van de grootste voorbeelden hiervan. Begin jaren tachtig ontstaat er een kleine groepering van zichzelf respecterende rebelse wijnmakers die zichzelf de Barolo Boys noemen. De moderne kijk op wijn maken wordt wereldberoemd en door velen omarmd, maar door even zovelen verafschuwd. Zo zijn er ook tegenreacties ter bescherming van de tradities van wijn maken in Barolo.
In recentere jaren beweegt Barolo zich naar een nieuw evenwicht toe, waarbij alles niet meer zo zwart-wit is als aan het begin van deze wijnrevolutie. Voorvechters van de moderne wijnbouw matigen hun gebruik van Frans barrique om de druiven beter tot hun recht te laten komen. En traditionele wijnmakers verbeteren hun wijnkelders met nieuwe technieken om hun traditionele waardes nog beter tot uiting te kunnen brengen. Bekijk in deze infographic in één oogopslag welke technieken verschillende Barolo-producenten gebruiken tijdens het wijn maken.
Wijn-tijdlijn van Piemonte
